Antalya'nın Kemer ilçesinde tarihi ve kültürel miras, ticari rantla karşı karşıya. Kemer’de 20 Ağustos’ta askıya çıkan Koruma Amaçlı İmar Planı ile gündeme gelen 900 yataklı otel projesi kapsamında, Idyros Antik Kenti’nin henüz keşfedilmemiş ve korunmamış alanları tehdit ediliyor.
2022 yılında Idyros Antik Kenti sınırındaki SİT alanlarında otel projesi için kurumsal değerlendirme süreci başlatıldı. Kültür Bakanlığı planları durdurma kararı almasına rağmen, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı projeyi onayladı ve 2023’te alanın turizm tahsisi Özak GYO’ya devredildi. 2025 itibarıyla şirket, 900 yataklı dev bir otel için Koruma Amaçlı İmar Planı’nın onayını bekliyor.
Ayrıca söz konusu bölge Kemer’in son yeşil alanı olarak da biliniyor. Ancak tarihi antik kentin bulunduğu bölgede yapılması planlanan otel tepkilere neden olmuştu. Otel projesi kapsamında ranta ve talana karşı çıkan Antalyalı çevreci yurttaşlar ve 18 çevreci sivil kuruluş, “Idyros Antik Kentine Dokunma Hareketi” çatısı altında bir araya geldi.
Söz konusu hareket, antik kentin bütüncül şekilde araştırılmasını isterken beton yatırımlara açılmasını kabul etmediklerini açıkladı. Çevreciler, Ayışığı Koyu ve eski Fransız Tatil Köyü arasında yürütülen kazıların antik kentin henüz keşfedilmemiş alanlarını tehdit ettiğini dile getirdi.
Planlanan otel projesinin, antik kentin büyük bir kısmını inşaat alanına dönüştürmesi kültürel mirası riske atıyor. Söz konusu bölgede yapılacak araştırmaların şeffaf, verilerin halka açık şekilde paylaşılması, Idyros Antik Kenti’nin gerçek sınırlarının belirlenmesi ve koruma öncelikli projelerin hayata geçirilmesini talep eden yeni hareket tarafından yapılan açıklamada, Kemer'in tarihi ve doğal değerlerinin korunmasının hayati önem taşıdığı vurgulandı.
ANTALYALI YURTTAŞLAR TALANA KARŞI TEK SES OLDU
“Idyros Antik Kentine Dokunma Hareketi” tarafından yapılan açıklamada, Kemer Idyros Antik Kenti’ne karşı planlanmış olan bir talan girişimi duyuruldu. Açıklamada şu sözlere yer verildi:
“Bu girişimi bizler, 20 Ağustos 2025 tarihinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Antalya İl Müdürlüğü’nde askıya çıkmış olan bir ‘Koruma Amaçlı İmar Planı’ aracılığıyla öğrenmiş bulunuyoruz. Görünen odur ki, görevi tarihi ve doğal değerlerimizi korumak olan bazı kurumlarımız görevlerini bilerek ya da bilmeyerek yerine getirmemektedir. Bu durum bizleri bir kez daha Antalya’mızın tarihi ve doğal değerlerini korumak için harekete geçmek zorunda bırakmıştır. Bu talan girişimine karşı ‘Idyros Antik Kentine Dokunma Hareketi’ olarak bir araya geldik. Üzgünüz ancak yılgın değiliz. Bu güzel vatanı cahillik ve ticari açgözlülüğün pençelerine terk etmemeye kararlıyız.”
KEMER VAHŞİ BİR TURİZM YATIRIMINA KURBAN EDİLİYOR
Tarihi ve doğal değerleri yok ederek kolay para kazanma hırsına kapılanların bu seferki hedefi, Kemer’in geçmişi ve neredeyse son yeşil alanı olan Idyros Antik Kenti ve hinterlandı olduğu ifade edilen açıklamada, “Kemer’imizin geçmişle bağı olan Idyros Antik Kenti, kent sınırları tamamen belirlenmeden, içerdiği tarihi potansiyel değerlendirilmeden, alelacele bir SİT derecelendirmesi ve akabinde hazırlanan baştan savma bir güya ‘Koruma Amaçlı İmar Planı’ ile vahşi bir turizm yatırımına kurban edilmek isteniyor. Akılcı bir düzenlemeyle Kemer’e çok daha fazla turistin gelmesini sağlayabilecek, üstelik büyük bir kültürel miras kapasitesine sahip olan Idyros Antik Kenti’mizin üzerine 900 yataklı bir otelin betonlarını dökmek istiyorlar. Sanki otel doluluk oranları ortalama yüzde 60’lar civarında olan Kemer’de yeni bir otele ihtiyaç varmış gibi.”
KAZILAN HER NOKTADA TARİHİ ESER ÇIKIYOR
Idyros Antik Kenti’nde arkeolojik kazıların, Kemer’de Ayışığı Plajı olarak bilinen kumsal kesimi ile eski Fransız Tatil Köyü arazisi arasında sıkışmış küçücük bir alanda devam ettiği ifade edilen açıklamada, “Mevcut yapılara ve alana bakıldığında bu antik kentin çok daha büyük bir kent merkezine ve daha da geniş, Gedelme’ye kadar uzanan bir etki alanına sahip olduğu anlaşılmakta. Bugün yapılan kazıların doğu sınırında bulunan köprü kalıntısı, şehrin merkezinin doğuya doğru devam ettiğinin en kesin kanıtı olmasına rağmen, maalesef kazılar bu alanda devam etmemektedir. Bunun sebebi hiç şüphe yok ki eski Fransız Tatil Köyü arazisi üzerine yapılmak istenen yeni bir vahşi turizm yatırımı projesidir. 2024 yılında söz konusu turizm yatırımı için kolları sıvayan Özak GYO adlı şirketin, her kazdığı noktada tarihi eser kalıntılarıyla karşılaşması, bu iddiamızın en kesin kanıtıdır.”
KORUMA PLANI AMACINDAN UZAK
Söz konusu Koruma Amaçlı İmar Planı’nın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Antalya İl Müdürlüğü’nde onaylanıp askı süresini de tamamlamasıyla karşı karşıya kalınan süreçte, planın bölgeyi ve Idyros Antik Kenti’ni etki alanıyla birlikte korumaktan çok uzak olduğu vurgulandı. Açıklamada şu sözlere yer verildi:
“Nisan 2024 çalışması esnasında ortaya çıkmış olan seramikleri içeren orman alanları plan dışında bırakılmış, sadece kıyı bölgesindeki toprak üzerindeki iki yapı kalıntısı dar bir sınır içinde 1. Derece SİT ilan edilmiş; üstelik bunların da adacık şeklinde otel projesinin neredeyse içinde kalmasına izin verilmiş, bölgede yeni kazı yapılması olanaksız hale getirilmiştir.”
“ARKEOPARK KEMER TURİZMİNE DAHA ÇOK HİZMET EDECEK”
Ayışığı Plajı’ndan başlayarak tarihi Ertuğrul Tabyası’nın bulunduğu Çalış Tepe’ye kadar olan bölge, Kemer’in geçmişle bağıdır ve vahşi turizm yatırımları ile değil, koruma ve miras bırakma bakış açısıyla ele alınması gerektiği savunulan açıklamada, “Bu bölgede oluşturulacak bir ‘ArkeoPark’, Kemer turizmine söz konusu 900 yataklı ve çok katlı otelden binlerce kez fazla hizmet edecektir. Otel doluluk oranları malumdur ve yeni betonarme otellere değil, gerçek kültür varlıklarını içeren rekreasyon alanlarına ihtiyaç vardır.”
“TARİHİ KENT OTEL İNSAFINA TERK EDİLEMEZ”
Otel ve tatil köyü projesinin, Idyros Antik Kenti bütüncül şekilde araştırılana kadar bekletilmesi talebinde bulunan hareket, “Yangından mal kaçırır gibi SİT alanı değerlendirmesi ve SİT’lerin otel insafına terk edilmesi kabul edilemez. Ayışığı Plajı – Çalış Tepe SİT alanı arası 1086 parselde geniş kapsamlı jeoradar çalışmaları, sondaj kazıları vs. ile gerçek kültürel potansiyel araştırılmalı, bu çalışmalar şeffaf ve halka açık şekilde yapılmalı, sonuçlar en kısa zamanda kamu sonuçlar en kısa zamanda kamuoyu ile paylaşılmalıdır” sözlerine ver verildi
İŞTE DESTEK VEREN 18 SİVİL KURULUŞ
Idyros Antik Kentine Dokunma Hareketi kapsamında destek veren dernek ve platformlar ise şu şekilde:
Antalya Kültürel Miras Derneği, Antalya Kemer Doğal Hayatı Ve Çevreyi Koruma Derneği, Türkiye Ormancılar Derneği Antalya Şubesi, Alakır – Karacaören Doğa Kültür Derneği, Temiz Çevre Derneği, Kaş Çevre Ve Kültür Derneği, Finike Toroslar Ve Akdeniz Kıyıları Çevre Koruma Derneği, Ansan ( Antalya Sanatçılar Derneği), Çeşme Yarımada Çevre Derneği, Astrokimya Eğitim Derneği, Batı Antalya Çevre Platformu, Tekirova Sivil Toplum Platformu, Antalya Ekoloji Ağı, Phaselis’e Dokunma Hareketi, Phaselis İnisiyatifi, Geyikbayırı Yaşam Platformu, Her şey Gazipaşa İçin Platformu, Antalya Gıda Topluluğu.”
