TÜİK verilerine göre gıda fiyatları 5 yılda 4 kat arttı. 2020-2025 arasında gıda enflasyonu yıllık %70'leri aşarak rekor kırdı. Pandemi, kur krizi ve iklim sorunları fiyatları uçurdu ve bir sepet temel gıda 5 yılda %400'ün üzerinde zamlandı. Ekonomistler, fiyat istikrarı için tarımsal üretim planlaması, girdi maliyetlerinin sübvanse edilmesi ve tedarik zincirindeki tekelleşme risklerinin azaltılması gerektiği vurguluyor.
İLK YÜKSELİŞ DALGASI: 2020
2020 yılı, gıda fiyatlarındaki sarsıcı yükseliş trendinin başlangıç noktası ve küresel covid-19 pandemisnin etkilerinin Türkiye ekonomisinde en belirgin hissedildiği ilk yıl oldu. TÜİK verilerine göre, gıda alkolsüz içecekler grubundaki yıllık fiyat artışı, yıl genelinde %20 ile %30 bandında seyrederek, sonraki yıllarda yaşanacak rekor artışların habercisi oldu.
GIDA ENFLASYONUNDA HIZLANMA YILI: 2021
2021 yılı, Türkiye gıda sektöründeki fiyat artışı trendinde keskin bir hızlanmanın yaşandığı kritik bir dönüm noktası oldu. Bir önceki yılın pandemi etkileriyle başlayan fiyat yükselişi, 2021'de çok daha belirgin ve yapısal bir soruna dönüştü. TÜİK verilerine göre, gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatlarındaki yıllık artış, yıl boyunca genellikle %40 ile %50 bandında seyrederek, önceki yılların çok üzerinde çıktı ve genel enflasyonun üzerinde bir performans sergiledi.
TARİHİ ZİRVE VE FİYAT ŞOKU
2020 VE 2021 yıllarında döviz kurundaki artış ve küresel emtia fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle kademeli olarak artan gıda enflasyonu, 2020 yılında zirveye ulaştı. Yıl içerisinde gıda fiyatları, bazı aylarda yıllık bazda üç haneli oranlara yaklaşarak, Türkiye'de hane halkı bütçesini en çok zorlayan unsur haline geldi. Yüksek seyir, hem temel gıda ürünlerinin fiyatlarını katlarken hem de genel enflasyonun sürükleyicisi oldu.
KALICI YÜKSEK SEVİYELER: 2023-2024
2023 ve 2024 yılları, fiyat artış hızının zirveden bir miktar geri gelmesine rağmen, gıda fiyatlarının kalıcı olarak yüksek seviyelerde seyrettiği bir dönemi işaret etti. Tarımsal girdi maliyetlerindeki yüksek artışlar ve tarımsal ÜFE'deki güçlü yükseliş, perakende gıda fiyatlarının aşağı gelmesini engelledi.
YÜKSEK ARTIŞ HIZI DEVAM EDİYOR: 2025
2025 yılı Eylül ayı itibarıyla yıllık gıda enflasyonu %36,06 olarak açıklanmıştır. Bu oranı önceki yıllardaki rekor seviyelere göre düşüş anlamına gelse de, genel TÜFE ortalamasının üzerinde kalmaya devam ederek gıda fiyatlarındaki baskının hala güçlü olduğunu gösterir.
