Orman Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı fidan ve tohum satış fiyat listesi, fiyat belirleme sürecindeki yetki dağınıklığı ve denetim zafiyetleri nedeniyle tartışma yarattı. Yeni düzenlemeye göre, fiyat artışları üç ayrı kademede onaylanacak: Yüzde 20’ye kadar olan artışlar fidanlık müdürlükleri, yüzde 21-50 arasındaki artışları bölge müdürlükleri, yüzde 51’in üzerindeki artışları ise Genel Müdürlük onaylayacak.
Bu sistem, aynı tür fidanın farklı illerde farklı fiyatlarla satılmasına kapı aralarken fiyat istikrarı ilkesini de zedeledi. Üstelik genelgede yer alan “Gerekçeler belirtmek suretiyle fiyat belirlenebilir” ifadesi, fiyat artışının hangi somut kritere dayanacağı ye da bu gerekçelerin kim tarafından denetleneceği konusunda hiçbir açıklık içermiyor. Bu düzenleme ‘yerel esneklik’ adı altında fiyatlama süreçlerini yorum farkına açık hale getirirken devletin ürettiği fidanın bedeli, bulunduğu bölgeye, yöneticinin yaklaşımına veya piyasa algısına göre değişebilecek.
Fidan fiyatlarında yukarı yönlü artışlar için kolay onay mekanizması tanırken indirim talepleri ise yalnızca Genel Müdürlük onayıyla mümkün kılındı. Söz konusu durum piyasada arz fazlası olsa dahi fiyatların düşmesini zorlaştırıyor. Ayrıca küçük üreticiler ve kırsal alandaki çiftçiler için tablo daha ağırlaştı. Bunun yanı sıra nakliye maliyetleri alıcıya bırakılırken fiyatlara KDV VE kap bedeli kimi zaman dahil, kimi zaman hariç tutuluyor. Kamuya ait fidan üretim ve satış sisteminde denge, ‘şeffaflık’ ve ‘eşitlik’ ilkelerinden uzaklaştı.
Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Türkiye Ziraatçılar Derneği Antalya Şube Başkanı Abdurrahman Özcan, yeni fiyat politikasını kısa vadede nasıl sonuçlar doğuracağını öngörmenin güç olduğunu söyledi. Özcan, konu kapsamında üreticinin desteklenmesi gerektiğini aktardı.
EKONOMİK KRİZ FİDAN SATIŞLARINI DA OLUMSUZ ETKİLEYECEK
Orman Genel Müdürlüğünün yeni fiyat satış politikasının şimdiden, olumlu veya olumsuz olacağı konusunda karar vermek oldukça zor olacağını ifade eden Türkiye Ziraatçılar Derneği Antalya Şube Başkanı Abdurrahman Özcan, konuşmasında şu sözleri kullandı:
“Piyasa fiyatlarını arz ve talep durumu ayarlar. Son yıllarda ülkemizde yaşanan ekonomik krizler, her alanda olduğu gibi fidan satışlarını da olumsuz etkileyecek. Fiyatları belirleyen birazda kalite olmalıdır. Her zaman kaliteli ürünün fiyatı kalitesiz ürüne göre yüksek.”
“ÜRETİCİLER İÇİN ÖNEMLİ OLAN MALİYET”
Fiyatların belirlenmesinde doğru olanın ürünün maliyeti, verilen emek ve lojistik giderlerin olması gerektiğini aktaran Abdurrahman Özcan, “Bölgeye göre fiyatlar farklı olabilir. Fiyatların iyi denetlenir olması ve yolsuzluklara meydan verilmemesi çok daha önemlidir. r” diye konuştu.
“ÜRETİCİDEN YANA UYGUN FİYAT SORUNU ÇÖZER”
Çiftçileri ilgilendiren temel soruna değinen Özcan, ucuz ve kaliteli fidan teminin önemine dikkat çekerek, “Karar verici mercinin, sorunu iyi analiz etmesi ve üreticiden yana uygun fiyat tespit edilmesi sorunu çözer” dedi.
Nakliye maliyeti alıcıya yansıtılacaksa KDV ve kap bedeli fidan maliyeti ile birlikte düşünülmesini söyleyen Özcan, bu tür maliyetlerin çiftçiye yansıtılmaması gerektiğini savundu. Fiyatların makul ve satın alınabilir olması gerektiğini aktaran Özcan, yerel esneklik adı altında uygulanan fiyatlandırma, kalite ve erişilebilirlik açısından sektörün olumlu-olumsuz etkilerine değinerek, “Fiyatların oluşturulması sırasında, piyasaların iyi izlenmesi, sorunların çözümü sektörü olumlu. Soranların çözümsüzlüğü, piyasaların iyi izlenmemesi piyasaları olumsuz etkiler. Doğru olan, çiftçilerin ürün satın alabilir olmasıdır” sözlerine son verdi.
