Ticaret Bakanı Ömer Bolat, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda 2026 Merkezi Yönetim Bütçe ve 2024 Kesin Hesap Kanun Teklifi görüşmelerine katılarak, milletvekillerinin sorularını cevapladı. Bolat, ihracat rakamlarına değinerek, "TÜİK'in hazırladığı 2015 yılı dış ticaret indekslerine baktığımızda ihracatımız Ağustos 2025 itibarıyla 142,4'e ulaşırken, ithalatımız 109,0 seviyesindedir. Birim değerlere bakıldığında ise ihracat birim değer endeksi 121,3, ithalat birim değer endeksi ise 132,8 olarak gerçekleşmiştir.
Dolayısıyla ithalat büyümesinin daha fazla yükselmesinde birim fiyatların etkili olduğu görülmektedir. Özellikle ham maddelerde çok büyük miktarda ithalat yapmamız gerçeğinden hareketle dünyadaki emtia fiyatlarındaki yükselişle bunu açıklamaktadır. Zayıf dış talep, yakın coğrafyamızdaki savaşlar, iç karışıklıklar ve jeopolitik gerilimlere ek olarak tarife savaşlarının ve yükseltmelerinin yol açtığı yeni belirsizlikler dünya ticaretini baskılamaktadır.
“BÜYÜK EKONOMİLERİN PAYLARININ AZALDIĞINI GÖRMEKTEYİZ”
Bütün bu zorluklar içinde biz küresel dünya mal ihracatından aldığımız payı 2002'de yüzde 0,55'teyken, 2022'de yüzde 1,02'ye, 2024'de yüzde 1,07'ye yükseltmeyi başardık. İhracatımızın kilogram değerini de 0,77 dolardan 1,59 dolara yükselttik. Küresel ticaretteki payı düşen ülkelere baktığımızda Avrupa Birliği G20 Avrupa Bölgesi'ne ek olarak Almanya, Belçika, Avustralya, Hollanda, Fransa, Japonya, İngiltere gibi büyük ekonomilerin paylarının azaldığını görmekteyiz" ifadelerini kullandı.
Bakan Bolat, ihracat kalemlerinde yüksek teknoloji ürünlerinin payına ilişkin, "Türkiye'de orta yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerin ihracatının toplam imalat sanayi ihracatının içindeki payını sürekli yükselttik. 2002'de yüzde 30.4 iken, geçen yıl yüzde 41.2 idi. Bu yıl ilk 10 ayda yüzde 42.9'a yükseldi. Orta yüksek dediğimiz ürünler içinde elektronik ürünler de var ve orta yüksek teknolojili makine ürünleri de var" şeklinde konuştu.
“YABANCI YATIRIM DEĞER İTİBARIYLA 284 MİLYAR DOLARA ULAŞTI”
Türkiye'ye gelen yabancı yatırım konusunda ise Bolat, "2002'ye kadar ülkemize gelen yabancı yatırım sayısı 14 milyar dolardı, şirket sayısı 5 bin 600 idi. 2002'den sonra 22.5 yılda Türkiye'de toplam uluslararası şirket sayısı 87 bine ulaştı. Son 22.5 yılda gelen yabancı yatırım değer itibarıyla 284 milyar dolara ulaştı. O 86 bin şirket burada geliyor, iş yapmak istiyor. O nedenle müsterih olduk. Türkiye hala yatırım yapmak için, üretim yapmak için çok cazip ve çok ciddi teşvikleri olan bir ülkedir. Batıdan, doğudan veya güneyden birçok ülke de yeni yeni yatırımlarla gelmektedir" dedi.
Bolat, tekstil ve hazır giyim sanayisinin komşu ülkelere gittiği eleştirileriyle ilgili de, "Şimdi sektörler dünyada nasıl bizim ülkemize 86-87 bin yabancı firma yatırım ve üretim şartlarından faydalanmak için gelmek istiyorlarsa, bazı sektörler yeni yatırımlar bulmak için ve o ülkenin ABD ile olan özel serbest ticaret anlaşmasından faydalanmak için 2009'dan sonra peyderpey gittiler. Ama bunların hepsinin Türkiye'de de yatırımları vardı.
“TEKSTİLİ HİÇBİR ZAMAN GÖZDEN BIRAKMAYIZ”
Ben pandemi sonrası için size bilgi vereyim. Geçen yıl 310 yatırımcı Mısır'a şirket açtı. Bunun 155'i Suriyelilerdi. Türkiye'de çalıştılar kendilerince. Maliyet avantajı sağlamak ya da kendi ülkesiyle bağlantı kurmak adına oraya gittiler. Geçen seneki bu yatırımların toplamı 40 milyon dolardı arkadaşlar. Ve son rakamı söyleyeyim. Türkiye'de tekstili hiçbir zaman hükümet olarak bizler de, sizler de, hiçbirimiz asla gözden bırakmayız. Biz bir pamuk ülkesiyiz ve biz ihracatı tekstil giyimle öğrendik. Ve desteklemeye de biraz önce anlattığım desteklerle devam edeceğiz. O yatırımların gittiğini söylediğiniz ülkenin toplam tekstil ve giyim ihracat toplamı 4,4 milyar dolar. Bizimkisi geçen yıl 31,5 milyar dolardı" diye konuştu.
600 bin KOBİ'nin e-ticaret firmalarıyla çalıştığını söyleyen Bakan Bolat, "Yüz binlerce istihdam sağlandı ve e-ihracatta önemli artış oldu. 2023'de e-ihracatın miktarı 5 milyar dolara çıktı. Geçen yıl 6.4 milyar dolara çıktı. Bu arada özellikle e-ithalat kargo ticaretiyle ilgili bazı talepler oldu. E-ithalat konusunda geçen yıl 502 milyon dolar ithalat geldi. En son bundan bir ay kadar önce de başta deri, ayakkabı, deri ürünleri, saracı ürünleri, oyuncaklar, plastikler gibi ürünlerde sağlığa aykırı ürünlerin yoğunluğunu gerekçe göstererek laboratuvar incelemeleri sonunda ithalat sınırlaması getirdik. İthalat yapılamıyor. Diğer ürünleri de takip ediyoruz ve bizim bu çabalarımız sonucunda bu bahsedilen sitelerle alakalı bir yıl önce 520 milyon dolarken, 420 milyon dolara düşürmeyi başardık" diye konuştu.
