Antalya’da yayla üretiminin önemli merkezlerinden Elmalı’da domates fiyatlarının düşüklüğü üreticileri zor durumda bıraktı. Elmalı Hali’nde liste fiyatı 15 Lira olan domates, talep yetersizliği nedeni ile 9 liraya kadar düşüyor.
İHRACAT VE GİRDİ MALİYETLERİ
Elmalı’da Ziraat Mühendisliği yapan Kazım Akar, yeterli ihracat olmadığı ve girdi maliyetlerinin aşırı yüksek olduğu için üreticinin çaresiz kaldığını söyledi. Liste fiyatı 15 Lira olarak açıklanan domatesin 9 ila 13 liraya satılabildiğini belirten Akar, 2024 yılına göre açık alanda domates üretiminin yüzde 35 düştüğünü, gelecek yıl bu oranın daha da düşmesini beklediklerini söyledi.
ÇİFTÇİ GÜBRE KULLANAMIYOR, KALİTE DÜŞÜYOR
Maliyet yüksekliği nedeni ile üreticilerin gübre kullanmakta zorlanmaya başladığını ve bazı üreticilerin bu maliyetten kaçma yoluna gittiğini belirten Ziraat Mühendisi Kazım Akar, “Maliyetler nedeni ile çiftçi gübrelemeyi yeterince yapılmıyor. Bu da ürünün kalitesinde düşe neden oluyor. Kalitesiz ürünü satmak zor olduğu için çiftçi ne yapacağını şaşırmış durumda” şeklinde konuştu.
1 DÖNÜMÜN MALİYETİ 200 BİN LİRA
Elmalı’da 1 dönüm üretim alanının maliyetinin minimum 120 Bin Lira olduğunu belirten Kazım Akar, “Kiralar 60 Bin liradan başlıyor ve kiralık alanda üretim yapan çiftçinin maliyeti en az 200 Bin Lira oluyor. Bu tabloda domatesin kilosunun en az 20 Lira olması gerekiyor. 20 liraya ürününü satabilen çiftçi maliyetini kurtarır. 25 liraya satan ise bir miktar kar elde edebilir. Ancak bugün 15 liraya bile ürün satamayan çiftçi tamamen zarar ediyor” ifadelerini kullandı.
TÜM GİRDİ MALİYETLERİ ARTTI
Mazot fiyatının 55 liraya dayandığını ve tüm girdi kalemlerinin yükseldiğini belirten Kazım Akar, şunları söyledi: “Ürünün değerini bulması ve üreticinin kazanabilmesi için öncelikle ihracatın artmalı ve maliyetlerin düşmesi gerekiyor. Şu anda ikisi de çiftçinin aleyhine işliyor. Geçen yıla göre düşen üretim, 2026 yılında daha da düşecektir. Çünkü kimse zarar ettiği bir işe devam etmek istemiyor. 1 kilo domates satan üretici, marketten bir ekmek bile alamaz hale geldi”.
ÇİFTÇİ ÜRÜNÜNÜN BEDELİNİ KENDİSİ BELİRLEYEMİYOR
Üreticilerin maliyetlerinin bilinenden çok daha fazla olduğunu ifade eden Ziraat Mühendisi kazım Akar, “Mazot, işçilik, nakliye, fide, plastik, bambus arısı, zirai gübre, zirai ilaç, elektrik ve çiftçinin artık yatıramadığı Bağ-kur primi ilk aklımıza gelen giderler. Çiftçinin kendi emeğini ve mesaisini saymadığımızda bile ortaya yüksek bir maliyet çıkıyor. Tüm bunların yanında çiftçi, ürettiği ürünün maliyetini ve satış fiyatını kendisi belirleyemiyor. Bu tablonun değişmesi gerekiyor” diye konuştu.
EYLÜL 15’TEN SONRASI İÇİN UMUTLU BEKLEYİŞ
İklim değişikliği ve aşırı sıcaklar nedeni ile ürünlerin erken hasat edildiğini belirten Akar, sözlerini şöyle tamamladı: “Aşırı sıcaklar nedeni ile ürünlerin erken hasat edilmesi nedeni ile tarlalarda fazla ürün kalmadı. Eylül’ün 15’inden sonra, ürün azalacağı için fiyatlar bir miktar artacaktır. 2 hafta sonra ürünü olan çiftçinin para kazanabileceğini tahmin ediyoruz. Ancak yaz dönemi, otellerin doluluk oranlarının düşük olmasının da etkisi ile beklentilerden çok daha kötü geçti.”
