Antalya Arkeoloji Müzesi’nde yer alan Likya Kralı Perikle’nin anıtsal mezarından geriye kalanlar bulunuyor. Perikle’nin önemsi ise dönemin en güçlü liderlerinden biriydi. Perikle, Likya bölgesinin özelikle Limyra’da ön plana çıkmış biriydi. Erbina’nın Ksanthos’taki hanedanı sonrası, Perikle’nin babası ya da kardeşi Trbbenimi ile birlikte Limyra’da güç kazanmıştır. Trrbenimi’nin yaşamını yitirmesinden sonra Perikle tek başına büyük bir askeri güç kurmuş ve bölgesinde yer alan Korydalla, Rhodiapolis ve Milyas Bölgesi’ni ele geçirmiştir. Bunun yanı sıra Perikle’nin komutanlarının mezarları ise Limyra’nn dışında yer alan Teimisa ve Arneia gibi yerlerde bulunmuş.
Antalya Arkeoloji Müzesi’nde bir kısmı bulunan Lykia Kralı Perikle’nin anıtsal mezarı, Perikle hakkında bilgiler veriyor. M.Ö. 4. Yüzyılda Perikle yönetiminde en parlak dönemini yaşayan Limyra, idari bir merkez haline gelmiş. Günümüzde Limyra akropolünde bulunan anıtsal yapı Heroon kentin ne kadar zengin olduğu gösterir durumdadır.
MEZAR YAPISI NASILDI?
Perikle Heroon’u yüksekçe bir podyum üzerine kurulmuştur. Ön girişinde Karyatidler sıralanmıştır. Yerli geleneklerle Yunan etkisinin bir karışımı olarak önemli yer tutar. Heroon günümüzde yukarı kalenin güney duvarının ortasına hizalanmış, tapınak plan tipidir. Yaklaşık 20’ye 20 metre boyutundaki terasa kayalar kesilerek oturtulmuş ve kesilen bloklar yapıda kullanılmış. Taban ölçüsü ise 10x7 metrelik bir temel tabakanın üstüne, girişi güney yanda olan bir mezar odasının bulunduğu hyposorion yapılmış.
Günümüzde bile mezar odasına gidildiğinde içeride yer alan divan ve başka eşyalara ait izler görülebiliyor. Mezarın üst kısmı Likya mimarisi özelliklerinde uzak Yunan tarzı tapınak benzeri şeklinde inşa edilmiş. Bunun amacı ise Perikle’nin kahramanlığını vurgulamak için öne konulmuş.
Yapının çatısını taşıyan sütunlar yerine, kadın heykelleri olan ‘karyatidler’ kullanılmış. Limyra’daki bu kadın heykellerinin başlarındaki taçlar, içki boynuzları ve kaplar, tanrısal varlıklar olduğunu işaret eder. Bu karyatidler ise Kharitler yani Zarafet Tanrıçaları ve Horalar yani Mevsim ve Düzen Tanrıçaları olarak biliniyor.
DUVAR KABARTMALARI NEYİ ANLATIYOR?
Mezar odasının her iki uzun kenarının üst kısmında bulunan kabartmalı şeritler, Perikle’nin Pers kralına bağlılığını anlatıyor. Artakserkses’in yer aldığı kabartmalar 2 metre uzunluğunda, üç ayrı bloktan oluşuyor. Toplamda 6 metrelik uzunluğu bulunuyor. Bu kabartmalarda aynı konu işlenir. Ancak anlatımın yönü farklıdır, hem batı hem de doğu tarafındaki figürler kuzeyden güneye, yani kaleden şehre doğru ilerler.
Kabartmalarda konu ise simgesel bir geçit törenidir, en önde Perikle ilerler, savaş arabasındadır. Arabacı dört atı zorlukla kontrol eder. Alay müzik eşliğinde ilerler. Hükümdarın hemen arkasından sivil ve askeri görevliler ile saray soyluları gelir. Önde duran ve pelerin taşıyan üç küçük figürden biri trompet çalar. Bunlar olasılıkla saraydaki genç hizmetliler grubunu temsil ediyor. En arkada ise mızrakları öne doğru uzanmış, saldırıya hazır bir ordu geliyor.
Limyra’daki Perikles Heroonu’nda görülen bu kabartmadaki geçit alayının tam ortasında dikkat çeken kişiler ise satrap ayaklanmasını bastıran genç Pers Kralı Artakserkses’tir. Başında ise sadece büyük Pers krallarına özgü olan bir taç taşıyor.
ÇATI TEPESİNDEKİ HEYKELLER
Sergilenen kuzey alınlığın üzerinde Perseus’un Gorgon Medusa’nın başını kesmesi bulunuyor. Ortadaki figür ise Perseus’un kesik başla uzaklaştığı betimleniyor. Köşelerde ise Medusa’nın kız kardeşleri yer alıyor.
Persesus, Hades başlığı yerine Pers tacı takıyor. Buradaki ayrıntı ise Pers kralının soyunun Perseus’un oğlu Perses ile Andromeda’nın kızı Kepheus’a dayanan Akhaimenid krallığına göndermedir. Likya kralı aslında Perseus’u seçerek Pers kralına bağlılığını pekiştirmiş.
Yaşanan depremle birlikte yıkılan mezarın güney çatı süslemeleri heykellerinden sakalsız bir yüz çarpası ve birçok giysi parçası bulunmuş. Bu parçalar, güney alınlığında yer aldığının kanıtı durumda. Güney cepheyi süsleyen süslerin konusu ise tahminen Bellerophon destanını içeriyordu. Kazılarda ortaya çıkan bir at nalı ve bir at kulağı parçası, orta süslemenin büyük bir heykel grubundan oluştuğunu ortaya koymuş. Bu durumda orta süslemelerde kanatlı at Pegasus üzerinde Bellerophon’un, köşe süslemelerde ise kahramanın düşmanları olan Khimaira, Amazonlar ya da Solimler’in betimlesi olabileceği düşünülüyor.
Günümüzde ise Perikle’nin mezarından geriye kalan parçaların büyük bir kısmı Antalya Arkeoloji Müzesi’nde sergilense de mezarın bulunduğu yer günümüzde de zorlu yürüyüşün ardından ziyaret edilebiliyor.
