Mersin'in Eski Adı Neydi? Tarihi Geçmişi…

Ülkemizin hemen hemen her şehrinin ayrı bir hikayesi, tarihi ve efsaneleri bulunuyor. Bu şehirlerden birisi de Mersin. Mersin, Türkiye’nin turizm kentleri arasında yer alırken aynı zamanda gastronomisi ve doğal güzellikleri ile ünlü şehirlerimizden bir tanesidir.

Mersin, Hititlerden Friglere, Asurlulardan Perslere kadar çok sayıda büyük imparatorluk tarafından yönetilmiştir. Mersin'in bu medeniyetlerin bıraktığı kültürel mirasla birlikte fiziksel yapısı da değiştirmiştir.

Tarihi geçmişi ve eski adlarıyla dikkat çeken Mersin, Akdeniz'deki benzersiz şehirlerden biridir. Hititler zamanında Kue olarak bilinen ve klasik çağda Kilikya olarak bilinen bu bölgenin tarihinin arkeolojik kazılar sayesinde Cilalı Taş Devri ve Bakır Çağı'na kadar uzandığı bilinenler arasında yer alıyor.

Peki Mersin’in eski adı neydi? Yazımızda Mersin’in eski adı nedir sorusu başta olmak üzere Mersin’in hikayesine ve şehrin çeşitli özelliklerine dair merak edilen soruları cevapladık.

İşte detaylar…

Mersin’in Eski Adı Nedir?

Mersin, Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden biri olsa da aslında Türkiye'nin en yeni şehirlerinden biridir.

Mersin eski adı nedir sorusuna aslında Mersin ile ilgili araştırmalardan yola çıkarak cevap verebiliriz. Yumuktepe ve Gözlükule, Mersin'in tarih öncesi dönemlerinden kalma önemli arkeolojik yerlerdir. Liverpool Üniversitesi arkeologları, 1937 yılında Yumuktepe'de Neolitik Devri'ne ilişkin kalıntıları bulmuştur. Bu kazılar, bölgenin tarih öncesi dönemlerde bile aktif ve canlı bir yerleşim yeri olduğunu göstermektedir.

Kentin coğrafi konumu da tarihini şekillendiren önemli bir faktördür. İslamiyet yayıldıktan sonra Mersin ve çevresi bir süre Araplar tarafından yönetilmiş, daha sonra Abbasi ve Selçuklu devletleri bölgeyi ele geçirmiştir. Selçukluların zayıflamasıyla Karamanoğulları tarafından ele geçirilen Mersin, Osmanlı İmparatorluğu'nun da önemli bir merkezi olmuştur.

1. Dünya Savaşı sırasında İtilaf Devletleri tarafından istila edilen Mersin, klasik dönemde "Klikya" olarak biliniyordu. Türk Kurtuluş Savaşı'nın ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde tekrar Türk topraklarına katıldı. Antik Yunan döneminde 'Zephyrion' adıyla anılan Mersin’in esi adı hakkında yaygın olarak iki teori vardır.

Bölgenin bitki örtüsü, birinci teorinin odak noktasıdır. Şehir, Akdeniz ikliminin karakteristik bitkilerinden biri olan Mersin ağacından adını almıştır. Yerel halk, Akdeniz kıyıları boyunca bulunan ağacı "Hambales" olarak adlandırır. Bu teoriye göre, Mersin ağacı bölgede çok yaygın ve önemli olduğu için şehre bu isim verilmiştir.

İkinci teori, toplumsal ve kültürel bir temel üzerine kuruludur. Birçok kişi, Mersin adının, bölgede yaşamış olan "Mersinoğulları" veya "Mersinoğlu" adında bir Türkmen aşiretinden geldiğini iddia etmektedir. Ünlü gezgin Evliya Çelebi, bölgede yaşayan bir Türkmen ailesinin adının "Mersinoğlu" olduğunu Seyahatname eserinde söyler. Sosyal ve tarihi belgeler de bu teoriyi desteklemektedir.

Ek olarak, 1924 yılında Mersin Vilayet statüsü kazandıktan sonra "Mersin" olarak anılmaya başlamıştır. Ayrıca, 1933'te Silifke’nin merkezi olan İçel ile birleşerek "İçel" adını almıştır. Ancak bu isim değişikliği uzun sürmedi ve 28 Haziran 2002 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanan 4764 sayılı Kanun ile şehrin adı yeniden "Mersin" olarak değiştirildi.

Mersin’nin Kuruluşu

Mersin’in eski adı nedir sorusuna kısa tarih bilgileri ile birlikte çeşitli medeniyetler tarafından hangi isimler ile anıldığı bilgilerini paylaştık. Peki Mersin nasıl kuruldu, birlikte Mersin’in tarihini inceleyelim.

Mersin'in kesin olarak hangi tarihte kurulduğunu gösteren bir belge olmasa da Osmanlı arşivlerini kapsamlı bir şekilde incelemek, resmi kaydı gösteren bir belgeyi ortaya çıkarabilir. Hem yerli hem de yabancı kaynaklardan bu konu hakkında biraz bilgi edinmek yıllar içerisinde, mümkün olmuştur.

MÖ 6. yüzyıla kadar Hurri, Luvi ve Kizzuvatna gibi krallıklar Mersin'i yönetmiştir. Hitit, Asur ve Babil krallıklarının etkisi altında kalan Mersin, bu krallıkların tarihi boyunca gelişmiştir. Ardından Mersin, Roma İmparatoru Hadrian tarafından "Hadrianopolis" olarak adlandırılmış ve Roma eyaletinin bir parçası olmuştur. Bu, Mersin'in önemli bir yerleşim yeri haline gelmesini sağlamıştır.

1830-1836 yılları arasında kurulan Mersin'in geleceğinin çevredeki gelişmelerden etkilenmesi de mümkündür. Özellikle Mısırlı İbrahim Paşa kuvvetlerinin bölgeyi işgal edip burada yirmi yıldan fazla kalması, bölgenin ekonomik, sosyal ve tarımsal alanlarında önemli sonuçlar doğurmuştur.

Mersin, eskiden "Klikya" olarak biliniyordu ve tarih boyunca önemli bir yerleşim alanı olmuştu. I. Dünya Savaşı sırasında İtilaf Devletleri Mersin'i işgal etmişti ancak Milli Mücadele sırasında 3 Ocak 1922'de Mersin'i Türklere kazandırdı. 1924'te vilayet statüsü aldı ve 1933'te Silifke merkezli İçel vilayetiyle birleşerek "İçel" ismini aldı. Bununla birlikte, 2002 yılında ilin adı "Mersin" olarak değiştirildi. Bu süreçler, Mersin'in tarihi boyunca büyük değişiklikler yaşadığını göstermektedir.

Yıllar İçinde Mersin’in Nüfusu

Mersin’in eski adının merak edilmesi üzerine, birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan bu şehrin tarihinden ve adının nereden geldiğinden söz ettik. 

Yıllarca isim değişikliği ve farklı medeniyetlere şahit olan Mersin'in şu anda 13 ilçesi bulunuyor; Akdeniz, Anamur, Aydıncık, Bozyazı, Çamlıyayla, Erdemli, Gülnar, Mezitli, Mut, Silifke, Tarsus, Toroslar, Yenişehir.

Yıllardır Mersin ve ilçelerinde süre gelen yaşam sırasında nüfus değişiklikleri de olmuştur. Mersin’in yıllar içerisinde değişen nüfusu ise şöyledir;