Başlık: “Bir Geçiş Çağı: Tekeoğulları ve Antalya’nın Osmanlı’ya Yürüyüşü”
Selçuklu sultanlarının kudreti Anadolu’yu birleştirmişti. Ancak devletin yıkılmasıyla birlikte Anadolu yeni bir döneme girdi: Beylikler Çağı. Bu geçiş döneminde Antalya da kendi kaderini çizmeye çalıştı.
Selçuklu'nun Çöküşü ve Antalya
Anadolu Selçuklu Devleti 1308 yılında resmen sona erdi. Başkent Konya sessizliğe gömülürken, Antalya gibi önemli şehirlerde de yönetim boşlukları doğdu. Güney Batı Anadolu’da ortaya çıkan küçük yerel güçler arasında en önemlisi Tekeoğulları Beyliği oldu.
Tekeoğulları: Antalya'nın Yeni Hakimi
Tekeoğulları, 14. yüzyılın başlarında Antalya ve çevresinde hâkimiyet kurdu. Merkezleri önce Korkuteli ve Elmalı civarındaydı. Daha sonra Antalya üzerine yürüyerek bu önemli liman kentini ele geçirdiler.
Tekeoğulları döneminde Antalya:
- Akdeniz ticaretinde yeniden canlandı,
- Liman, tüccarlar için güvenli bir yer haline geldi,
- Kısmen de olsa Selçuklu dönemindeki kültürel miras korunarak devam ettirildi.
Antalya Beylikler Döneminde Nasıl Bir Şehirdi?
Antalya, Beylikler döneminde:
- Bir yandan Akdeniz ticareti ile ayakta kalıyor,
- Bir yandan da sürekli Haçlı korsanlarının ve Batı Anadolu'daki diğer beyliklerin baskısıyla savunmasını güçlendirmeye çalışıyordu.
Şehir kendi yağında kavruluyor; Anadolu’nun iç bölgeleriyle liman arasında küçük çaplı bir ticaret bağlantısı sağlıyordu. Ancak, büyük bir koruyucu devlete ihtiyacı olduğu her geçen gün daha da hissediliyordu.
Osmanlı’nın Gözü Antalya'da
Anadolu'nun doğusunda güçlenen Osmanlı Beyliği, 14. yüzyılın sonlarına doğru batıya ve güneye yönelmeye başladı. 1390’lı yıllarda Yıldırım Bayezid, Antalya’yı almak üzere harekete geçti. 1391-1392 yıllarında Antalya Osmanlı topraklarına katıldı.
Ancak bu kalıcılık kısa sürdü. 1402 yılında Timur Anadolu’yu işgal ettiğinde, Osmanlı'nın Anadolu'daki hâkimiyeti geçici olarak çöktü. Tekeoğulları bir süre daha bağımsız hareket etti.
1423: Antalya'nın Osmanlı’ya Kesin Katılması
II. Murad döneminde, 1423 yılında Antalya kesin olarak Osmanlı topraklarına katıldı. Bu tarihten sonra Antalya, bir daha hiçbir zaman bağımsız bir beyliğin şehri olmadı.
Osmanlı yönetimi altında:
- Antalya limanı daha da gelişti,
- Akdeniz ticaretinde önemli bir Osmanlı durağı haline geldi,
- Şehir surları onarıldı, yeni hanlar ve hamamlar inşa edildi.
Sonuç
Beylikler dönemi Antalya için bir geçiş dönemiydi. Selçukluların bıraktığı mirası koruyan, kendi ayakta kalmaya çalışan küçük bir bey tarafından yönetildi. Ama büyük akıntı kaçınılmazdı: Osmanlı fırtınası geldiğinde, Antalya da tarih sahnesindeki yerini kalıcı bir Osmanlı şehri olarak aldı.
Yerel Kaynakça / Dipnot:
- Antalya Müzesi – Beylikler Dönemi Eserleri
- Prof. Dr. Havva İşkan Işık, Antalya'nın Geçiş Dönemi Yapıları
- Akdeniz Üniversitesi, Beylikler Çağında Batı Anadolu Sempozyumu
- İbn Bibi ve Osmanlı Kronikleri
