Yıl 2025. Antalya’da bir bayram sabahı. Güneş pırıl pırıl. Kavurma hazır, baklava dilimlenmiş. Çocukların harçlığı cepten dışarı fırlamış. Aileler yola koyulmuş...
Ve...
Hop
Ceza!
Bayram bereketi, cebimize böyle uğramış meğer.
****
Eskiden Bayramlarda konuşulan konular belliydi.
Kaçan danalar, elini kesen acemi kasaplar..
Bir de “nerde o eski bayramların heyacanı” muhabbetleri..
Bu bayramda ise konuşulan konu ise Yapay Zekalı Radar ve kestiği cezalar…
***
Emniyet kemerinizi takın, çünkü bu yazıda hız sınırı yok.
Antalya yolları...
Bir yanda masmavi Akdeniz, diğer yanda palmiyeler...
Araya da mobil radarlar, sabit radarlar, yeni nesil hız tespit sistemleri serpiştirilmiş.
Üstelik öyle basit sistemler değil.
Savunma sanayii altyapısıyla geliştirilen, yüksek teknolojili cihazlar.
Dört şeritte birden araç tanıyor, plaka okuyor, gece görüşüyle çalışıyor.
Operatörsüz ve yapay zekâ destekli.
***
Peki neden?
Yetkililer diyor ki, “Vatandaşın can güvenliği için.”
Doğru, elimizde veriler var.
2024’ün ilk beş ayında trafik kazalarında hayatını kaybedenlerin sayısı binin üzerinde.
Nedeni çoğunlukla hız ve sürücü dikkatsizliği.
Bu veriler hafife alınacak gibi değil.
Ancak...
Vatandaş cephesinde bir başka algı oluşmuş durumda.
Bazıları, bu sistemlerin esas amacının trafik güvenliğini sağlamak olduğunu kabul ederken, bazıları "aşırı denetim" algısının oluştuğunu dile getiriyor.
Özellikle hız sınırlarının kısa aralıklarla değiştiği bölgelerde sürücülerin zorlandığını söyleyenler var.
“Hız sınırı olacaksa otobanlar niye yapıldı” gibi serzenişler de yapılıyor.
Ve sosyal medyada, “yeterince bilgilendirme yapılmadığı” yönünde yorumlar dikkat çekiyor.
***
Antalya Valiliği, yerli-yabancı turist yoğunluğunu gözönüne alarak; 20 bin kolluk görevlisinin bayram boyunca görevde olduğunu açıkladı.
Bu denli büyük bir organizasyon, kuşkusuz ciddi bir hazırlık gerektiriyor.
Radarlar, sabit ve mobil olmak üzere geniş bir bölgede aktif durumda.
İçişleri Bakanlığı sabit radar noktalarının yerlerini şeffaflık adına kamuoyuna açıkladı.
Ancak mobil sistemlerin konumları görev planlaması gereği duyurulmuyor.
Bu da bazı vatandaşlarda “sürpriz denetim” algısı oluşturuyor.
***
Pek çok kişi şu soruyu soruyor:
“Bu sistemler caydırıcı mı, cezalandırıcı mı?”
“Güvenlik mi amaç, yoksa sürekli denetim mi?”
Bunlar, cevabı teknik kadar sosyal boyutta da olan sorular.
***
Elbette trafik denetimi hayat kurtarır.
Bu tartışmaya açık değil.
Ancak teknolojiyle donatılmış sistemlerin, kullanıcı deneyimini gözeten bir dengeyle sunulması gerektiğini düşünenlerin sayısı da az değil.
Özellikle turizm kentlerinde, bilgilendirme tabelalarının görünürlüğü, hız sınırı değişimlerinin netliği, radar yerlerinin adil dağılımı gibi unsurlar; bu sistemlerin toplum tarafından daha fazla benimsenmesini sağlayabilir.
***
Antalya, sadece güneşiyle değil, aynı zamanda misafirperverliğiyle de tanınan bir şehir.
Ancak yolculuklar, sürücüler için sadece direksiyon değil, dikkat sınavına da dönüşmüş durumda.
Yapay zekâ güzel, hız kontrolü elzem.
Ama bayram yollarında amaç ceza değil, selamet olmalı.
Yollar denetimli, insanlar bilinçli, sistemler ise anlaşılır olursa...
Bayram da bayram olur.
