Üretim bölgelerinde iş yükünün en yoğun olduğu yerlerin başında haller gelir. Özellikle Antalya gibi örtü altı üretimin çok olduğu yerlerde hallerin kendine özgü bir dili ve işleyişi vardır. Antalya Hali’nde uzun yıllardır süregelen 24 saat açık sistem, 1 Ekim itibarıyla sona erdi. Artık hal yaklaşık 6 saat kapalı kalacak.
Eskiden akşamın ilk saatlerinden itibaren hale ürün girişleri başlar, neredeyse günün her anı hareketli olurdu. Hal içindeki kaos hiç bitmez, yoğun saatlerde adeta içinden çıkılmaz bir hâl alırdı. Yeni saat düzenlemesiyle birlikte çalışanların kendilerine daha fazla zaman ayırma imkânı doğacak. Üretici, komisyoncu ve tüccar da işlerini daha planlı yapmaya yönelecek. Tüccar önceden alım programı çıkaracak, üretici ona göre hasadını yapacak ve ürünler doğrudan ardiyelere veya depolara gidecek. Böylece trafik ve iş akışı da daha sakin bir düzene oturacak.
Elbette yılların alışkanlığını bir günde değiştirmek kolay değil. Başlangıçta bazı karmaşalar yaşanacaktır. Ancak süreç doğru yönetilir ve eksikler giderilirse herkes için daha rahat bir çalışma ortamı oluşacaktır.
Bununla birlikte, arzın arttığı ve talebin azaldığı dönemler hâlâ önemli bir soru işareti. Böyle dönemlerde üretici, fiyat düşmeden ürününü satmak için hale yüklenecek, ciddi kalabalıklar oluşacaktır. Bu noktada sorunları şimdiden tartışmak ve çözüm üretmek büyük önem taşıyor.
Halde ticaretin yükünü çeken asıl kesim komisyonculardır. Önce üreticiye ödeme yapar, ardından sattıkları malın parasını tahsil etmeye uğraşırlar. Pazar araştırması yapar, risk alır ve üretimin devamı için kritik bir rol üstlenirler. Ancak hal dışı satışların serbestleşmesiyle, finanse ettikleri üreticilerin ticaretine müdahil olamıyorlar. İşte bu nedenle üretici ve tüketici halleri ayrımı yapılmalı. Üretim hallerinde tüm ürünlerin hal üzerinden satılması, haksız rekabetin önüne geçmek için şarttır.
Sonuç olarak, üretim halleri tarımsal ürünlerin gerçek anlamda bir borsasıdır. Ürünlerin tamamı burada işlem görürse hem şeffaf, hem adaletli, hem de daha kazançlı bir sistem kurulabilir.
