Sosyal medyada bir paylaşıma rastladım. Kısa bir metin ve bir video.
“İngiltere'den iş yapmak için Türkiye'ye döneceğini söyleyince insanlar, "Sakın gelme, burada iş yapılmaz, devlet engel oluyor" diyor. O ise inanmıyor, insanları dinlemeyip geliyor...”
Videoda araçla seyir halinde iken kaydedilmiş bir konuşma var. Video üzerindeki manşet:
“İngiltere’den geldiğime pişman oldum.”
Konuşma içeriğini olduğu gibi aktarıyorum. Yazım hatası aramayın. Konuşma dilinde söylendiği gibi yazmaya çalıştım.
“İngiltere’den Türkiye’ye döneceğimi söyleyince insanlar “Sakın gelme, burada iş yapılmaz, devlet engel oluyor” gibi şeyler söylediler.
Tabi ben bunlara inanmadım 16 yıldır İngiltere’de yaşadığım için.
Ama gerçekten de öyleymiş.
Benim İngiltere’de sipariş ettiğim ürünler, Çin’den ya da herhangi bir ülkeden, %20 KDV’mi ödeyip direk bir haftada bana gelirken gümrükçü bile tutmuyorum burada. Türkiye’de aynı işlemi 3 ayda çözemedik arkadaşlar.
Paranın Çinlilere ulaşması 2 hafta sürdü. Buradan aynı günde ulaşıyordu, İngiltere’den transfer ettiğimizde.
Çinliler gönderdikleri kargo ücreti normalde İngiltere’deyken aynı ağırlıktaki ürün setine 200$ öderken Türkiye’den 700$ ödemek zorunda kaldım.
Ürünler geldi gümrükte 1,5 ay oldu nerdeyse. 1,5 aydır Türkiye gümrüğünde yok TSE onayıydı yok testti, motoru sağa çevir sola çevir saçma sapan olaylarla bizi bekletiyorlar. Ürünlerimizi verip üretime başlayamıyoruz.
Arkadaşlarımız dükkanda bekliyor bu ürünleri almak için.
Yani defalarca iletişime geçtim yetkililerle, hiç bir sonuç alamıyoruz. Buradaki insanları alıştırmışlar bu prosesin bu kadar yavaş olmasına.
Sonuç olarak gümrük masrafları startup seviyesinde ürün geliştiren bir firmanın kaldırabileceği masraflar değil. 3.000$’lık ürün getiriyorsunuz. Size gümrükte 4.000-4.500$ masraf çıkarıyorlar.
Gümrük vergileri, TSE, onay, 1,5 ay bekletiyorlar.
Hadi parayı aldınız, tamam ama bekletmeyin arkadaş. 1,5 ay bizim günümüzden zamanımızdan gidiyor. 1,5 ayda ürün çıkarabilirdik ortaya.
İngiltere’de bu işleri yapmak daha uygun ve daha ucuz ve daha hızlı sonuç alabiliyorsunuz. O yüzden üretimimizin geri kalan kısmını sanırım İngiltere’de yapmaya devam edeceğiz.”
Genç sayılabilecek yaşlarda bir girişimcinin serzenişleri bunlar. Ülkesinde üretim yapmak için onca olumsuz söyleme rağmen gelip böyle hayal kırıklığıyla geri dönmesi de çok üzücü.
İnsan sormadan edemiyor: Kim kazandı? Kim kaybetti? Neden böyle oldu? Neden böyle olmaya devam ediyor? Neden bu gidişi tersine çeviremiyoruz?
Yarım asırdır şikayet ettiğimiz beyin göçünün nedenleri bu tür uygulamalar olabilir mi?
Zaten bu paylaşımın altına gelen yorumlar işin her boyutunu ortaya koyuyor. Birkaç tanesini paylaşırsak konu daha iyi anlaşılacaktır.
“-Videodaki arkadaşa katılıyorum. Bizzat yaşadım 2 ay oldu hala ürünleri çekemedik.
-Geçen sene bir teslimatı almak için 2 ay beklemiştim.
-Gerçekten böyle; İngiltere’den her yere ürün satıyorum. Hindistan’a, Mısır’a, Kolombiya’ya bile gönderdim ama TR’ye asla satmıyorum çünkü gümrükte ürün rezil oluyor + ekstra tonla vergi alıcıya + 2 ay bekleme süresi…yazık.
-200 dolar ürün 190 dolarlık kargo toplam 390 dolarlık ürüne 900 dolara yakın gümrük masrafı ödedim 3 gün önce.
-Daha bunun ardiye ücreti var, konteyner ile bir şey aldıysan ek ücreti var. Almıyorum vazgeçtim desen imha ücreti var. Var da var...
-İhracat içinde aynı sorunlar var. Konu ithalat değil. Konu iş yapan insanların iş yapmayın, gidin kazanacağınız yer bulun demektir.
-Kafana göre ithal edemezsin cari açık diye bir şey var kardeşim.
-Şiir gibi anlatmış. Sisteme yeni şirket ürün girmesin diye bunlar hep. Koşmaya çalışan adamın ayağına ağırlık bağlamak gibi.
-Şimdi bu arkadaş bu durumu yaşamışken diğerleri niye gelsin? Niye gelip yatırım yapsınlar mesela Türkiye'ye? Çok yazık gerçekten.
-Bir taraftan beyin göçü veriyoruz diye üzülüyoruz, diğer taraftan da gelenler iş yapamıyor pişman oluyor; aksak bürokrasi, tembel memurlar iş yapmak isteyenlere engel oluyor ve biz kahroluyoruz. Yazık! Gerçekten çok yazık.
-Hala kimlik fotokopisi verilen bürokrasiden bahsediyoruz. Şikâyet bir ütopyadır.
-Çok anladığım şeyler değil valla ama insanı küstürür bu durum.
-Türkiye’de ‘PayPal’ yok ... Böyle bir ülke olabilir mi?
-Türkiye’deki bürokrasi, hukuk işleyişi Kafka romanlarından beter.
-Peki, biz neden o ürünü üretmiyoruz diye sormak gelmiyor kimsenin aklına...”
Çok sayıda yorum ve değerlendirme var. Ancak bazıları kabaca ve hoşa gitmeyecek terimler içerdiği için burada yer vermiyoruz.
Bütün bunlar anlatıldığı gibiyse biz bir anlamda kendi ayağımıza sıkmış oluyoruz.
Dünyadaki her şeyin ülkemizde de üretildiğini düşünen bir troll: “O zaman yerli malı kullanacaksın, sonra feryat etmeyeceksin.”
-(Yetkililer), Sizden ricam bizi de bilgilendirir misiniz? Durum aynen anlatılan gibiyse hiç ağlamayalım, beyin göçüne ve insanların Türkiye'yi terk edip Avrupa'ya yerleşme arzusuna.
Ticaret Bakanlığı basın danışmanı yanıtlamış:
“-Son olarak ne demek istediğimi bu paylaşımımızı okuyunca daha iyi anlaşılacaktır.”
“-Ticaret Bakanlığı Olarak Tehlikeli ve Sağlığa Zararlı Ürünlere Karşı Ürün Güvenliği Uygulamamız ve Denetimlerimiz Bütün Hızıyla Devam Ediyor...”
Tamam, anladık. Sağlık ve güvenlik sorunu var ve siz bu işi böyle çözüyorsunuz. Biz dağılalım o halde...
Açıkçası bu anlatılanların hiçbirine inanmıyorum. Öyle şey mi olur? Muz cumhuriyeti mi burası?
